Chayote (Sechium edule)
Σαγιότ - Κολοκύθι ή πατάτα του Ιωνά - λατινική ονομασία: Sechium edule, Σέχιο το Εδώδιμον. Το Σαγιότ ή τσόκο όπως το λένε στην Αυστραλία, είναι φυτό με βρώσιμους καρπούς και ανήκει στην οικογένεια κολοκυνθοειδών Cucurbitaceae, αλλά σε αντίθεση με τα γνωστά μας πεπόνια, κολοκύθες, κολοκυθάκια και κολοκύθες, που οι καρποί τους περιέχουν πολλούς σπόρους, οι καρποί του Chayote περιέχουν μόνο ένα σπόρο.
Είναι αναρριχώμενο πολυετές φυτό και μπορεί να προσφέρει σκίαση, όλο το καλοκαίρι, αν φυτευτεί δίπλα σε πέργκολα.
Παγκοσμίως είναι γνωστό με πολλά ονόματα. . Η λέξη chayote είναι ισπανική.
Το Chayote κατάγεται από την Κεντρική Αμερική. Πιθανώς εξημερώθηκε στη
Γουατεμάλα ή το Μεξικό και καλλιεργήθηκε από τους Αζτέκους στην προ-Κολομβιανή
εποχή.
Ο καρπός του Chayote χρησιμοποιείται μαγειρεμένος με πολλούς τρόπους. Ψητό,
αντιμετωπίζεται ως καλοκαιρινή κολοκύθα, δηλαδή ελαφρώς ψημένο για να
παραμείνει τραγανό και να μην διαλυθεί ή με κουρκούτι τηγανητό. Το chayote όταν είναι μικρό και τρυφερό και τα αγκαθάκια του πολύ μαλακά, προστίθεται σε
σαλάτες ή σάλτσες ή απλώς μαριναρισμένο με λεμόνι ή χυμό λάιμ, παρότι δεν
θεωρείται ιδιαίτερα γευστικό, όταν είναι τρυφερό και μόλις κομμένο, έχει μιά πολύ ιδιαίτερη φρέσκια γεύση!. Είτε ωμά
είτε μαγειρεμένα, τα chayote είναι μια καλή πηγή βιταμίνης C.
Αν και οι
περισσότεροι άνθρωποι τρώνε κυρίως τους καρπούς, ωστόσο οι ρίζες (περιέχουν
περίπου 20% υδατάνθρακες), ο βλαστός, οι σπόροι και τα φύλλα είναι επίσης
βρώσιμα. Οι κόνδυλοι του φυτού τρώγονται όπως οι γλυκοπατάτες και άλλα λαχανικά
ρίζας, ενώ οι βλαστοί και τα φύλλα καταναλώνονται συχνά σε σαλάτες ή τηγανιτά,
ιδίως στην Ασία. Το κονδυλώδες μέρος της ρίζας που είναι αμυλούχο και τρώγεται σαν γλυκοπατάτα, μπορεί να γίνει τηγανητό. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τροφή χοίρων ή βοοειδών, το ίδιο ικανοποιητικά.
Παράγει τους καρπούς του απο αρχές Νοεμβρίου και μέχρι τέλη Δεκεμβρίου! Πολύ σημαντική είναι και η ιδιότητα των καρπών του να διατηρούνται εκτός ψυγείου για 3 μήνες! Τα φύλλα και τα φρούτα έχουν διουρητικές,
καρδιαγγειακές και αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες. Ένα τσάι που γίνεται από τα
φύλλα έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της αρτηριοσκλήρωσης και της υπέρτασης,
αλλά και να διαλύσει πέτρες στα νεφρά.